Hit Me One More Time

Mijn grootvader, Imre Miklos Galbats, werd geboren tijdens het interbellum als zoon van handelaars en groeide op in een tijd van florerend nationalisme. Hongarije kwam als verliezer uit de Eerste Wereldoorlog en bevond zich in schoktoestand na twee derde van zijn grondgebied te hebben moeten afstaan. Bij aankomst van het Russische leger eind 1944 ontvluchtte de jonge Miklos zijn geboorteland. 
Na een verblijf van drie jaar in verschillende repatriëringskampen in Duitsland, dat nog onder controle was van de geallieerden, ontmoette hij als apatride vluchteling een Frans meisje in de buurt van Metz in Lotharingen: mijn grootmoeder. In 1949 besloot ze evenwel Frankrijk in te ruilen voor Marokko, waar ze in Casablanca aan de slag kon. Een jaar daarna volgde mijn grootvader haar. Na hun scheiding, enkele jaren later, hertrouwde hij en leefde tot in 1969 in Marokko. Daarna vestigde hij zich definitief in de Provence nabij Avignon waar hij de rest van zijn dagen sleet.

Hoewel ik Miklos Imre Galbats nooit heb gekend, voedde zijn afwezigheid mijn verbeelding als kind voldoende om hem later tot vertrekpunt en drijvende kracht te maken van het in dit boek gepresenteerde werk. Door stil te staan bij mijn herkomst ontdekte ik een land, datgene waarnaar mijn uitgeweken grootvader waarschijnlijk heel zijn leven is blijven verlangen. Het thuisland dat hem de betekenis heeft doen begrijpen van de woorden saudade en heimat. Op zijn door het Derde Rijk uitgereikte paspoort, had hij trouwens in potlood de Hongaarse nationale hymne neergepend.

Ook vandaag, bijna vijfenzeventig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, zijn miljoenen mensen, uit Afghanistan, het Nabije Oosten of Afrika, op de vlucht voor eindeloze oorlogen. Als eerste land van de Schengenzone op de vluchtelingenroute naar West-Europa, reageert Hongarije op de migrantenstroom door de beruchte Balkanroute af te sluiten en door een nieuw ijzeren gordijn neer te laten aan de Servisch-Hongaarse grens.

Leven en opgroeien in het hartje van een open Europa waar grenzen zo goed als opgeheven zijn, doet ons soms vergeten dat dit Europa ook zijn grenzen heeft. De anti-migrantenblokkade in het zuiden van Hongarije is er de belichaming van en wijzigde definitief mijn standpunt. Deze nieuwe muur druist volledig in tegen het beeld dat de Europese Unie graag van zichzelf geeft als de grote verdediger van de Mensenrechten. De beleidmakers in Brussel hebben, onder meer, de bouw van deze afsluiting niet kunnen tegenhouden. Dit dilemma illustreert perfect de hachelijke situatie waarin de Europese politiek zich bevindt. Hoewel gebaseerd op nobele principes zoals vrede, gerechtigheid, de openstelling van grenzen of de vrije markt tussen de verschillende lidstaten, kan de Unie haar verscheurdheid niet langer verhullen.

Demagogen zoals de Hongaarse eerste minister Viktor Orban begeven zich op glad terrein wanneer ze hun beslissingen legitimeren door het te hebben over onze christelijke cultuur, over onze beschaving en dus over ons Europa. Dergelijke stellingen dwingen ons tot zwart-witdenken en tonen een wereld waarin zij niet zijn zoals wij en waarin zij derhalve niet welkom zijn.

Tijdens mijn trektocht door Hongarije deed ik dan ook onderzoek naar een door zijn geschiedenis doorkliefd Europa.

Patrick Galbats, 2018.

Vertaling: Marleen Cappellemans.

Website: www.patrickgalbats.com 

© Patrick Galbats, series "Hit Me One More Time", 2015-2017

Supported by the National Audiovisual Centre (CNA), Luxembourg and the Ministry of Culture of the Grand-Duchy of Luxembourg.