Solar Plexus Istanbul Sessions
Solar Plexus Istanbul Sessions is de titel van een album van de half-Zweedse, half-Turkse jazzmuzikant Ilhan Ersahin, uitgebracht in 2018 en waarop hij muzikanten als Erik Truffaz, Ibrahim Maalouf of Dave Harrington uitnodigde om met hem te spelen. Solar Plexus is tevens de titel van een tentoonstelling gebracht door Contretype die foto’s van de vier kunstenaars Thomas CHABLE, Alexandre CHRISTIAENS, François GOFFIN en Philippe HERBET samenbrengt... als een free jazz improvisatie waar ieder zijn eigen accenten legt in samenspel met de anderen.
Deze vier fotografen zijn deel van de geschiedenis van Contretype waar hun werk verschillende malen te zien was. Solar Plexus is geboren uit de intense liefde die zij alle vier delen voor Istanbul. Het gaat hier niet over een werk in opdracht, een groepsreis, een gedeeld thema, een reportage of toerisme! Louter het idee van het naast elkaar zetten, (of) het vermengen, van hun eigenzinnige blik en het observeren hoe hun liefde voor de stad en hun fotografische blik in elkaar vloeien.
Ze delen allen een voorliefde voor reizen, een fysieke en mentale verplaatsing waarbij men zich tracht te laten verleiden door landschappen die de nieuwsgierigheid opwekken, de gevoeligheid prikkelen en de blik vangen van diegene die op zoek is naar nieuwe gewaarwordingen of er net ongevoelig is voor gewor- den. In Istanbul komen al deze kwaliteiten voor hen samen.
Istanbul is voor de ene de stad waar hij al bijna 35 jaar naar toe trekt en aan verknocht is geraakt, de an- dere verslindt haar gulzig bij elk nieuw bezoek sinds hij haar in 1994 ontdekte, de derde is verliefd gewor- den op haar ligging aan het kruispunt van de zeeën en droomt ervan zich er te vestigen, en de laatste heeft zelfs zijn biografie herschreven sinds hij er als fotograaf herboren is.
Constantinopel, Byzantium, Istanbul... achter elk van deze namen gaat een geschiedenis schuil die de cultuur van zijn tijd heeft getekend. Als ontmoetingsplaats tussen Europa en Azië is Istanbul sinds de Oud- heid altijd tot de verbeelding blijven spreken en in onze geest blijven rondwaren. Eerst Grieks en daarna Romeins, Constantijn de Grote stichtte hier een rijk, de orthodoxe christenen maakten er hun spirituele hoofdstad van en Suleiman de Grote maakte Istanbul tot de hoofdstad van het Ottomaanse rijk, de zetel van hun soevereiniteit over de wereld. Omvergeworpen door Mustafa Kemal Atatürk en uiteindelijk Turks geworden, heeft ze haar titel van hoofdstad verloren maar ze blijft stralen als een gloeiende sintel. Sche- pen steken de Bosporus over, langs de Gouden Hoorn, tussen de Zwarte Zee en de Zee van Marmara. Karavanen passeerden onder de Verheven Porte alvorens Topkapi binnen te gaan, de Aya Sofia en de Blauwe Moskee houden de glans van de islam van weleer levend. En er weerklinken van Pera tot Beyoglu en Dolmabahçe de sirenen van een exotisme en oriëntalisme, tot de verbeelding geroepen door een wes- terse moderniteit die zich zorgen maakt over haar eigen imperialisme. Vandaag de dag roept Istanbul nog steeds beelden, klank en woorden op van schrijvers. In haar realiteit als kosmopolitische westerse metro- pool, tussen Oost en West, niet echt het een noch echt het ander, maar waar de een op de drempel van de ander staat, lijkt zij te spelen met de tijd, de tijd die ze in haar geschiedenis vasthoudt terwijl ze het verkeer op de zeeroutes aanschouwt. Het is dit alles dat Contretype met zijn tentoonstelling wil teweegb- rengen, een denkbeeldige caleidoscoop van landschappen en mensen.
De tentoonstelling Solar Plexus is ontstaan uit het verlangen om, tussen vier virtuoze «fotograaf-muzi- kanten», een echo te maken van deze stad die aan niemand toebehoort, maar waar niemand een vreemde is, daar zijn ze het over eens. Elk van hen improviseert, met zijn zin voor materialen, licht en de onophou- delijke parade van de mysterieuze Istanbuli.
Deze tentoonstelling, waartoe vlak voor de pandemie werd besloten en die vervolgens talloze maanden is uitgesteld, klinkt als een improvisatie die zich vandaag van haar mooiste kant laat horen.
Vertaling: Steven Decraen