Rémanence

Les histoires sans paroles d’Yves Piedbœuf 
(De woordeloze verhalen van Yves Piedbœuf) 

Het Unheimliche — een notoir en fragiel Freudiaans begrip — wordt  ongetwijfeld te pas en te onpas aangehaald, en de wereld van de fotografie vormt hier geen uitzondering op. Deze uitgebalanceerde dosering van het vreemde en het vertrouwde, van het benaderbare en het ontoegankelijke, van het verdokene en het reeds aanwezige, is evenwel geen leeg begrip of een loos allegaartje wanneer we ons buigen over de foto’s van Yves Piedbœuf. 

De eerste en vrijwel onmiddellijke indruk is er een van verbijstering. Iets heeft plaatsgevonden, maar wat? Er staat driemaal niets op het punt te gebeuren of te worden gezegd, maar hoe? Het moment lijkt klaar om op de loop te gaan, maar wanneer? In deze schijnbaar klassieke fotografie, in deze 24 x 36 zwartwitbeelden die men gemakshalve zou kunnen associëren met het «beslissende moment» blijft er ondanks alles iets onbeslist, iets ontspoort voortdurend. Als een ijl licht, een vluchtige herinnering, een reminiscentie, zelfs een remanentie, een mooi woord waaraan de reeks haar zinspelende titel ontleent. 

Hoewel de dingen eenvoudig lijken, schijnt er vaak een essentiële bepaling te ontbreken: een legende of een verklaring, een context of een decor, ja zelfs een arm, of een hoofd, of beide, of nog, een gesprekspartner. En het is nu net dit onvolledige, lacuneuze aspect dat deze reeks, die er geen is, intrigerend maakt. Als een spel over dat wat buiten beeld blijft en waarvan de sleutel door geen enkele volgende opnameplan wordt aangereikt; als een spel buiten de tijd, die een datering van het beeld bemoeilijkt; als een onnauwkeurigheid zelfs in de details, waaruit zowel een intieme als universele dimensie ontspruit. 

Dit spel — want dit aspect is sterk aanwezig bij Piedbœuf, nog uitgesprokener duidelijker in zijn foto’s dan in zijn schilderijen — kan geen genoegen nemen met een enscenering of met premeditatie. Een niet te duiden spontaniteit slaagt erin het tragische van het efemere, van het onvervulde, van het transitoire vast te leggen. Dit zou al snel kunnen uitdraaien op een obsessie, waarvan trouwens ongetwijfeld reeds sprake was. Zovele zaken zijn er niet meer maar zijn er toch nog, zoals u wel weet: het verlangen of het licht van een ster, een parfum nadat men de ogen heeft gesloten, een gloed na een verdwijning… Een magie, een vertrouwd magnetisme. Efemere tederheid of ingehouden geweld. 

Misschien wil dit alles niets zeggen — maar zeggen we in het leven enkel dat wat we willen zeggen? 
Misschien past het om deze beelden te aanschouwen met het oog van een schilder en met de ziel van een kind.  
Wellicht is het vooral van belang dat een beeld drager is van «misschien», meer nog dan van woorden, van verklaringen of zekerheden… 

Emmanuel d’Autreppe, tentoonstellingscommissaris, april 2021
Vertaling: Marleen Cappellemans

© Yves Piedbœuf, sans titre, 2018, (60 x 80 cm) (90 x 120 cm) / © Yves Piedbœuf, sans titre, 2007, (60 x 80 cm) (90 x 120 cm) / © Yves Piedbœuf, sans titre, 2017,(60 x 80 cm) (90 x 120 cm)