Hétérotopie

«Indien er heden iets in het bewustzijn van de mens een absolute of eeuwige waarde heeft, gaat het niet meer om de macht van God of om de kracht van de natuur, en al evenmin om het vermeende gewicht van de moraal of van de cultuur: het is « Onze » eigen macht, de macht om te vernietigen!»

(Gunther Anders, « L'obsolescence de l'homme »)

Als uitgangspunt voor mijn residentie bij Contretype nam ik mijn herinneringen als kind op bezoek bij mijn grootouders in Sint-Lambrechts-Woluwe eind jaren 1980. Ik herinner me het donkerkleurige meubilair, de grote glaspartijen en dat braakliggend terrein achter hun appartement waar ik speelde, klom en duizenden verhalen bedacht.

Toen ik 20 jaar later de wijk opnieuw bezocht, besefte ik dat de stad deze vrije en volledig natuurlijke ruimte (want niet beplant en gecontroleerd door de mens) zodanig had « aangevreten » dat er zo goed als niets van overbleef. Bovendien hadden de promotoren zich al ontfermd over wat ervan overschoot.

Ik besloot er het schouwtoneel van een fictie van te maken waar, in een nabije toekomst, de «Non-lieux» (1) van Marc Augé de laatste Mensen een schuilplaats hadden geboden in een functieloze en dus tot verdwijnen gedoemde zone.

Het werk in deze heterotopie (2) wekte een gevoel van rust en vreugde bij me op, ver van het verkeer, het lawaai en de massa’s « zombies », gestandaardiseerde en anonieme werkers. Ik ontmoette enkele autochtonen die er een verborgen en gelukkig leven leidden. Gevoelig, natuurlijk en organisch verzetten ze zich tegen het
« monster » van de stad en haar 15 verdiepingen tellende uitkijktorens of, zoals Le Corbusier ze noemde, de « woonmachines ».

Ontsnappen aan de totalitaire begrenzing van een plaats, is iets terugvinden dat op vrijheid lijkt.

Joel Nepper.
Vertaling: Marleen Cappellemans.

Deze tentoonstelling resulteert uit een "Résidence d'artiste" van Joel Nepper bij Contretype in Brussel in 2017.

(1) Marc Augé, «Non-lieux», introduction à une anthropologie de la surmodernité (1992).
(2) De heterotopie (van het Grieks topos, plaats, en hetero, andere: andere plaats) is een in 1967 door Michel Foucault uitgewerkt concept.. Hij omschrijft de heterotopieën als een fysieke locatie van de utopie. Het betreft concrete ruimten die onderdak verschaffen aan de verbeelding, zoals een kinderhut of een theater.

Website: www.joelnepper.com

© Joel Nepper, série Hétérotopie, 2017, ambrotype, 10 x 20 cm // © Joel Nepper, série Hétérotopie, 2017, ambrotype, 10 x 20 cm// © Joel Nepper, série Hétérotopie, collage youtac, 2017