Le bout du monde
Eens de nacht valt lijken sommige dorpjes, misschien nog meer dan de grootsteden, te transformeren in iets anders dan in eenvoudigweg een verduisterde, averechtse versie van zichzelf… Magnée staat onmiskenbaar ver af van Londen, Lissabon of Chicago, en zelfs van Twin Peaks … alhoewel deze laatste vergelijking misschien toch een tikkeltje pertinenter en relevanter is. In een afgelegen dorpje (afgelegen van waar, van wat ?) zoals Magnée kan, net als elders, het dagelijkse leven overkomen als ietwat zinloos, eentonig in zijn uniformiteit en hopeloos voorspelbaar. Allesbehalve spectaculair dus en al even weinig fotogeniek, afgezien van het feit dat alles hier nu juist draait om een manier van kijken en om een bepaalde gevoeligheid.
Voor wie echt kijkt, is niets vlak of voorspelbaar, elk detail, elke nuance telt, net als het toeval of de gewoonte, of bij gebrek daaraan, de schijnbare last van het wachten. Maar nooit is er sprake van leegte.
In de kroniek van Lynn Vanwonterghem over het dagelijkse leven in haar dorp — met andere woorden over de dualiteit van het alledaagse, overdag of ‘s nachts, kop of munt, Jekyll of Hyde — springt het merkwaardige niet onmiddellijk in het oog. Alles schuilt in het uiterst minimale, het onuitgesprokene, de suggestie. De indruk ontstaat dat er zich iets heeft afgespeeld, zich zou kunnen afspelen, zich noodgedwongen zal afspelen, of daarentegen dat iets er alle belang bij heeft zich schuil te houden, of dat iets zo ontzaglijk is dat het zich niet kenbaar mag maken of tonen. Soms gaat er iets geruststellends uit van de nacht, terwijl het daglicht interpelleert.
De beelden tonen de eenvoudige schoonheid van het landschap en van het wisselende licht, de vertrouwdheid of de vreemdheid van gezichten, soms zelfs van de meest vertrouwde, hun vanzelfsprekendheid of hun mutisme. We zien sporadische rurale activiteiten, luttele bezigheden, een beetje handel. De scènes hebben door hun uiterste verstilling en onbestemde karakter soms iets cinematografisch. Naast de aanwezigen en de afwezigen zijn er de eenvoudige genoegens, het stilzwijgende lijden. Maar het opvallendst is de sereniteit van de vriendschap, met op de achtergrond de discrete nachtelijke geluiden, het vuur dat verwarmt, verwondt of fascineert met in elkaar overlopende schaduwen als uitgewisselde geheimen, de eenvoud van een blik, en uiteindelijk de menselijke warmte die zich niets aantrekt van de namen van steden of van afgelegen plaatsen. Deze ingrediënten scheppen de « scène », laten een spoor achter en griften zich in het geheugen.
Daarnaast duiken er ook enkele subtiele, ingetogen maar essentiële zinnen op. Ze lijken, zoals een praatje tussen buren, niet meer te zeggen dan wat al geweten is, maar maken ons juist duidelijk dat we over de dingen slechts dat weten wat ze ons willen vertellen. De foto’s zijn mooi en kunnen probleemloos worden uitvergroot om de muren van een galerie te sieren. Niettemin blijven ze trouw aan zichzelf en voelen ze zich enkel thuis tussen de discrete pagina’s van deze twee sobere zakboekjes, het dagboek van een jong meisje zoals er zovelen zijn, met het verschil dat dit meisje koos voor weinig beelden in plaats van voor veel woorden.
Enkel de toekomst kan uitwijzen wat er in het verschiet ligt voor de zopas aan het ESA Saint-Luc in Luik afgestudeerde Lynn. De frisheid en naïviteit van haar werk zijn eigen aan haar jeugdige leeftijd en mogen haar in geen geval worden verweten. Elkeen zal er ongetwijfeld met plezier datgene in terugvinden wat we het meeste bij een fotograaf of fotografe waarderen: persoonlijkheid en temperament. Haar werk draagt de stempel van de adolescentie: die eeuwige, wat wonderlijke staat van wankel evenwicht, laverend tussen valkuilen en een intuïtie voor het sublieme. Haar fragiliteit bekoorde in ieder geval haar professoren, de jury, Jean-Marie Wynants (die haar werk tentoonstelde in de galerie du Soir in het Musée de la photographie), en vandaag het programmatiecomité van Contretype… Iedereen (uzelf misschien inbegrepen) die ergens in het achterhoofd, in herinneringen of in de kindertijd « uit Magnée » komt, draagt er iets van mee of voelt bij wijlen de behoefte ernaar terug te keren in verwondering of met nooit beantwoorde vragen.
Emmanuel d'Autreppe
Vertaling: Marleen Cappellemans
Website: www.lynnvanwonterghem.com
© Lynn Vanwonterghem, uit reeks Le bout du monde, 2018
